Czym są alpaki?

Alpaki są to zwierzęta wielbłądowate zamieszkałe na terenie Ameryki Południowej. W porównaniu z innymi odmianami zwierząt wielbłądowatych, alpaki są zwierzętami o jednnym z najcenniejszych włókien: ze względu na swoją jakość i największą produkcję. Alpaki są hodowane wyłącznie do otrzymania włókna. Istnieją dwie hodowlane odmiany alpak, Huacaya oraz Suri. Alpaki Huacaya charakteryzują się puszystym, kędzierzawym owłosieniem, natomiast Suri wyróżniają się długim, jedwabistym dredowatym owłosieniem.

Alpaki są to bardzo delikatne zwierzęta, jednakże są samo wystarczalne. Łatwo im zaadaptować się w nowym środowisku. Alpaki, zamieszkujące wysokie Andy, potrafią dostosować się do każdego klimatu: suchego i upalnego lata, czy mroźnych zim. Alpaki przez cały rok pasą się stadami na poziomie wysokich And w Ekwadorze, południowym Peru, północnej Boliwii a także północnym Chile na wysokości 3500-5000 metrów nad poziomem morza.

Samice dojrzałość płciową osiągają w wieku 18-24 miesięcy. Ciąża alpak trwa od 11-11,5 miesiąca, po czym samice rodzą tylko jedno dziecko, nazywane cria (z hiszpańskiego 'potomek'). Po dwóch tygodniach od urodzenia małego, samica jest gotowa do kolejnego rozmnażania. Samce kwalifikują się do rozpłodu po ukończeniu 3-4 roku życia.

Dorosłe alpaki mają około 85 cm wysokości oraz ważą od 50 do 80 kg. Stwierdzono, że zwierzęta żyją około 20 lat. Alpaki nie mają zębów siecznych, rogów, pazurów ani kopyt. Higiena również jest łatwa do utrzymania, ponieważ alpaki zostawiają swoje odchody tylko w kilku miejscach na wybiegu lub w alpakarni. Potrzebują one minimum terytorium, ok. 30 sztuk alpak może przebywać na powierzchni 0,5 hektara.

Odżywianie alpak składa się z trzech elementów:

• Dobrej jakości siana z zawartością protein.
• Specjalnego pokarmu dla alpak.
• Dostępu do wody przez cały czas.

Czym się różni lama od alpaki?

• Alpaki są uznawane jako ekologicznie przyjazne zwierzęta
• Nie powodują one żadnych szkód w miejscu, gdzie znajduje się hodowla.
• Posiadają trzy przegrodowy żołądek- pozwala im to bardziej efektywnie zamieniać pokarm na energię, potrzebując o wiele mniej trawy niż inne zwierzęta hodowlane.
• Alpaki jedzą trawę delikatne, przy tym nie powodują uszkodzenia korzeni.
• Choć na pierwszy rzut oka zwierzęta te wydają się bardzo podobne, istnieje wiele cech, które pozwalają odróżnić alpakę od lamy. Pierwszą i oczywistą jest wygląd – lama ma długie uszy i podłużny pysk. Z kolei narząd słuchu u alpaki jest krótki i przypomina nieco ten występujący u owcy, podobnie jak zaokrąglony pyszczek. Lama jest wyższa od swojej spokrewnionej kuzynki, osiąga około 1,5 metra wysokości, wyróżnia się smukłą sylwetką i cięższą wagą. Wełna alpaki jest jednowarstwowa i bardziej miękka od runa lamy, która posiada dwie warstwy owłosienia.
• Zwierzęta różnią się także usposobieniem. Alpaki są łagodniejsze i bardziej posłuszne, łatwo poddają się tresurze. Lamy to uparte osobniki, które często bywają agresywne i śmiałe. Słyną też z plucia – jest to forma komunikacji, najczęściej stosowana wśród członków stada, jednak ofiarą zachowania lamy może paść też człowiek. Alpaki bardzo rzadko korzystają z tej umiejętności i nie stanowią zagrożenia dla hodowcy.
• Czy jest coś, co łączy te zwierzęta? Zarówno alpaki, jak i lamy należą do południowoamerykańskiej rodziny wielbłądowatych. Posiadają wspólnego przodka, północnoamerykańskiego wielbłąda, który trafił do Ameryki Południowej i dał początek wikuniom – pradziadkom dzisiejszych alpak, i guanako, czyli zwierzętom, od których z kolei wywodzą się lamy.
• Alpaki to zwierzęta, słynące z niezwykłej wełny. Jest delikatna, lekka i bardzo ciepła, przez co tak ceniona przez wielu producentów. Jej walor stanowi także wysoka wytrzymałość, która zapewnia, że przedmioty wykonane z wełny alpaki służą swoim posiadaczom przez wiele lat. Wyjątkowa miękkość i lśniący połysk gwarantują, że runo bez trudu znajdzie swoich nabywców – europejski rynek stale się rozwija, przez co zwiększa się zapotrzebowanie na ten materiał. Alpaki produkują wełnę, która uznawana jest za jedną z najlepszych naturalnych tkanin na świecie.

Indianie z Ameryki Południowej wykorzystują odchody alpak jako paliwo.

Obornik jest dobrym środkiem użyźniającym gleby, na których uprawia się owoce i warzywa. Obecnie stosowany jest na polach ekologicznych.

Włókno otrzymywane z alpak zawiera w sobie tłuszcz, dzięki czemu tkaniny mogą być prane bez użycia środków chemicznych.

Różnorodność kolorystyczna oraz rodzajowa pozwala projektantom oraz tkaczom wykorzystywać to włókno do wyrobu różnych produktów oraz na bycie kreatywnym bez potrzeby wykorzystywania farb oraz innych chemikaliów.

Historia

Od tysięcy lat alpaki zamieszkują wysokie Andy w Ameryce Południowej. Największy rozwój alpak wiąże się z cywilizacją Inków. Za czasów Inków produkcja włókna z alpak oraz ich wyroby zależały od statusu osoby, wyznania oraz przestrzegania wymaganych przepisów. Inkowie potrafili docenić piękno i doskonałość. Jako dobrze zorganizowana i mająca wiele pomysłów cywilizacja Inków stworzyła włókna oraz piękne tkaniny. Inkowie również przyczynili się do rozwoju alpak.

Z alpak Inkowie otrzymywali ekskluzywne i miękkie włókno do wyrobu tkanin oraz ubrań. Porównując europejskie tkaniny (za czasów podboju), Inkowie wytwarzali tkaniny o najlepszej jakości. Te zalety włókna z alpak i ich wyroby powodowały, że było ono najważniejszym elementem w Imperium Inków. Ilość posiadania wyrobów z alpak świadczyło o pozycji społecznej oraz zamożności Inków. Wyroby z alpak również były sposobem opłaty wojska. Wojska, które się wycofywały, wolały spalić magazyny pełne tkanin niż pozwolić armii zwycięskiej je przejąć. Podczas inwazji Ameryki Południowej, 500 lat temu, Hiszpanie uważali, że alpaki nie są tak dobre jak ich owce. Wiedzieli również, że dla Inków te zwierzęta są środkiem do życia. Zatem celem ich było wytępienie alpak. Na szczęście, mieszkający wysoko w górach Indianie pomogli zwierzętom przemieszczać się. Tym sposobem udało się uratować alpaki od wyginięcia. Stwierdzono, że przed kolonizacją na terenach Południowej Ameryki zamieszkiwało około 40-50 milionów alpak. Obecnie w dawnym Królestwie Inków istnieje tylko około 3 milionów danych zwierząt.

Alpaki produkują mniej więcej 3-5 kg wełny na całym ciele w ciągu roku. Selektywne pokrycia zwierząt mogą powiększać tą wagę. Dziecko (pierwsza wełna z młodej alpaki) posiada najlepszą wełne i jest ona najdroższa. Najwyższej jakości produkty wykonane są z tej cudownie miękkiej wełny. Ostrzyżona wełna z alpak dzielona jest na części, bierze się pod uwagę jej jakość oraz czystość. Najlepsza jakość pochodzi z grzbietu zwierzęcia tzw. welon. Wełna z brzucha, nóg oraz z przodu klatki piersiowej ma najuboższą jakość, ponieważ posiada więcej grubszych włosów, które mogą drażnić skórę. Może być ona jednak mieszana z inną wełną i w ten sposób być wykorzystywana do produkcji ściereczek, skarpetek czy też innych produktów.

Wełna z alpak jest jedną z najrzadszych wełen!

Wełna

Alpaki posiadają wyjątkową wełnę, która jest bardzo ciepła, lekka oraz niezwykle miękka. Jest również zaskakująco mocna i wytrzymała, co sprawia, że idealnie nadaje się do procesu przetwarzania jej. Struktura wełny alpak nadaje produktom, które są z niej wykonane niesamowitą termalność oraz trwałość. Wełna jest miękka w dotyku jak jedwab oraz lśniąca. Przez to, tak bardzo pożądana jest w produkcji wysokiej jakości produktów włóczkowych oraz tekstylnych w Europie , Azji oraz USA. Wełna z alpak jest uznawana jako jedna z najlepszych naturalnych wełen na świecie.

Wełna alpak występuje w bardzo wielu naturalnych kolorach, od czystej bieli przez różne wariacje szampańskiego do ciemnego brązu a nawet lawendowego szarego, srebrnego szarego i czarnego. Alpaki mogą być ze sobą krzyżowane i w ten sposób produkować więcej wariacji kolorów, poza tym ostrzyżona wełna może być farbowana a także mieszana z każdym innym rodzajem wełny.

Huacaya

Włókno alpaki Huacaya demonstruje właściwości werbownika. Ta naturalna fala we włóknie alpak, sprawia, iż produkty, które są z niej wykonane będą utrzymywały kształt przez bardzo długi czas. Wełna z alpaki Huacaya jest najczęściej używana do produkcji towarów włóczkowych.

Suri

Wełna Suri wygląda jak długie ołówkowe loki, w niczym nie przypominają one prostych dredów zwisających z ciała. Wełna jest błyszcząca, w dotyku bardziej śliska i jedwabista niż wełna alpaki Huacaya. Jest powszechnie używana w wysoko jakościowych towarach, które ukazują jak pięknie współpracuje ze światłem.

Alpaka – gatunki

Wśród tych żyjących naturalnie w wysokich Andach zwierząt, wyróżnia się dwie odmiany – Suri oraz Huacaya. Każda z nich cechuje się innym wyglądem i rodzajem okrywy sierściowej. Odmiana Suri występuje znacznie rzadziej, ponieważ to Huacaya stanowi niemalże 92% całej populacji. Odróżnienie gatunków nie jest trudne, ponieważ Suri posiada długie, jedwabiste i niezwykle delikatne kosmyki, rosnące prostopadle po obu stronach ciała. Z kolei Huacaya charakteryzuje się gęstszym i bardziej puszystym owłosieniem, a także dobrze rozwiniętym korpusem, niewielką głową i silną szyją.

Ze względu na okres konkwisty hiszpańskiej, Suri jest gatunkiem ginącym – dokładnie wtedy zlikwidowano najwięcej osobników tej odmiany, jednak Indianom udało się uratować część alpak, które dzisiaj są najbardziej cenne. W zależności od tego, jaką wełnę hodowca chce uzyskać, należy wybrać odpowiedni gatunek. Runo Suri będzie bardziej wartościowe, głównie za sprawą lśniącego efektu i delikatnej struktury. Wełna Huacaya przypomina wełnę owczą i jest bardziej powszechna, dlatego jej wartość rynkowa jest niższa.